1 września 1939 r. - miejsca pamięci bitwy pszczyńskiej

W trakcie wojny obronnej, w dniach 1 – 2 września 1939 r., polskie oddziały 6. Dywizji Piechoty gen. Bernarda Monda stoczyły nierówny bój z niemiecką 5. Dywizją Pancerną. Celem Niemców było zdobycie przyczółków na Wiśle tak, aby otworzyć sobie drogę w głąb naszego kraju. Na ziemi pszczyńskiej linia obrony wiodła do rzeki Wisła, poprzez Pszczynę, aż do Czarkowa. Została obsadzona oddziałem wydzielonym pod dowództwem płk. Ignacego Misiąga. Zadanie postawione przed polskimi żołnierzami polegało na utrzymaniu linii do czasu przybycia odwodów. Najpierw Niemcy zaatakowali Wodzisław Śląski, po czym po zajęciu Rybnika i Żor skierowali się w stronę Pszczyny. Walki na ziemi pszczyńskiej rozpoczęły się 1 września pod Brzeźcami, gdzie naszym oddziałom udało się skutecznie powstrzymać trzy uderzenia. 2 września Niemcy okrążyli Pszczynę od strony południowej, kierując swoje uderzenie w stronę Ćwiklic i Jankowic. W Ćwiklicach rozegrał się największy dramat bitwy – rozbicie II. Batalionu, wskutek czego poległo 217 żołnierzy Wojska Polskiego.

Do dzisiaj w Pszczynie i okolicznych miejscowościach znajdziemy miejsca upamiętniające nierówny, lecz chwalebny bój stoczony przez żołnierzy Wojska Polskiego. Są to polowe schrony bojowe (niestety w większości zaniedbane, z widocznymi śladami wandalizmu) i linie polskich okopów widoczne po dziś dzień w okolicznych lasach.

Na polanie „Trzy Dęby” znajduje się kwatera wojenna naszych żołnierzy, przeniesionych w to miejsce kilka lat po II wojnie światowej. Nieco dalej znajdziemy pomnik upamiętniający polskich harcerzy zamordowanych przez Niemców w 1939 r.

Ważnym miejscem kultywującym pamięć o bitwie pod Pszczyną jest Muzeum Militarnych Dziejów Śląska, które tworzy „PRO MEMORIA. Stowarzyszenie Bitwy Pod Pszczyną 1939” (https://www.militaria.pszczyna.pl/). Wszystkie wspomniane miejsca są ważne pod kątem pamięci historycznej o polskich bohaterach kampanii wrześniowej i skłaniają do pogłębionej refleksji nad przeszłością i teraźniejszością.